Jak radzić sobie z kryzysem psychicznym?

W poniedziałek (25 września 2017) uczniowie ZSR Grabonóg wzięli udział w zajęciach poświęconych zdrowiu psychicznemu, które poprowadził Dyrektor Domu Pomocy Społecznej w Mościszkach – Ryszard Spychalski.

Bardzo często mówimy o tym, że zdrowie jest dla nas najwyższą wartością, przy wielu okazjach życzymy zdrowia naszym bliskim. Rozmawiamy też o różnych schorzeniach, wymieniamy się  opiniami na temat lekarzy, placówek ochrony zdrowia. Wydaje się jednak, że przeważnie koncentrujemy się na zdrowiu somatycznym, zwłaszcza że symptomy z ciała – ból, gorączka są dla nas łatwo dostrzegalne, wymierne i jednoznacznie odczytujemy je jako sygnały problemów zdrowotnych. Jeżeli zaś chodzi o naszą psychikę i różne zaburzenia z nią związane zachowujemy się, jak byśmy wkraczali na nieznany ląd. Lęk przed chorobą psychiczną, spowodowany wieloma uprzedzeniami i stereotypami, jest w nas głęboko zakorzeniony. Wielu ludzi myśli: “Mnie się to nie może przydarzyć. Każdy, ale nie ja!”.

Czym jest zdrowie psychiczne?

Zdrowie psychiczne oznacza brak objawów zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. Bywa także określane jako harmonia w obrębie struktury osobowości, harmonia ze środowiskiem społecznym, dobre samopoczucie, zdolność do pracy, miłości i działalności twórczej.

Dlaczego zdrowie psychiczne jest ważne?

Nie ma wątpliwości, co do tego, że zdrowie psychiczne ma ogromne znaczenie  z punktu widzenia jednostki, jak i całych społeczeństw. Zdrowie psychiczne jest kapitałem pozwalającym na realizowanie intelektualnego i emocjonalnego potencjału człowieka oraz znalezienie i odgrywanie swoich ról w życiu społecznym, w rodzinie, szkole i w pracy. Przebieg naszego życia zależy w dużym stopniu od naszego zdrowia psychicznego. Umiejętność radzenia sobie ze swoimi emocjami i odnajdywania się w sytuacjach trudnych, ma jeszcze większy wpływ na nasze życie, niż zdolności umysłowe i iloraz inteligencji.

Emocje szczególnie mocno wpływają na nasze dążenia i  sposób postępowania, na to czy wierzymy, że coś możemy zrobić. Zazwyczaj od stanu emocji zależy czy rozpoczniemy realizację konkretnego celu oraz jaką konsekwencję w tym wykazujemy.

Emocje i sfera psychiczna mają bardzo duży wpływ na nasze szczęście i poczucie radości życia - wiążą się bardzo mocno z naszą samoakceptacją i akceptacją innych oraz z jakością relacji z naszym otoczeniem (relacji z partnerem, z rodziną i najbliższymi, z relacjami w pracy, poczuciem harmonii lub dysharmonii z otaczającymi nas ludźmi).

Dobre zdrowie psychiczne stanowi część socjalnego, ludzkiego i gospodarczego kapitału społeczeństwa. Jego zły stan może natomiast przyczynić się do gwałtownego obniżenia jakości życia dotkniętych nim osób i ich rodzin. Zły stan zdrowia psychicznego jest jedną z trzech najczęściej występujących przyczyn nieobecności w pracy oraz jednym z głównych powodów przechodzenia na wcześniejszą emeryturę czy rentę inwalidzką. Społeczeństwo, a także systemy edukacyjne, socjalne, gospodarka i wymiar sprawiedliwości, ponoszą znaczne koszty związane ze złym stanem zdrowia psychicznego. Zły stan zdrowia psychicznego kosztuje Unię Europejską około 3 – 4 % PKB, głównie na skutek utraty produktywności.

Od czego zależy nasze zdrowie psychiczne?

Stan psychiczny ludzi jest zdeterminowany wieloma czynnikami, w tym biologicznymi (np. genetycznymi, płciowymi), indywidualnymi (np. doświadczeniami osobistymi), rodzinnymi i społecznymi (np. wsparcie społeczne) oraz ekonomicznymi i środowiskowymi (np. status społeczny i warunki życia).

Z pewnością łatwiej zachować zdrowie, jeśli się nie jest obciążonym tym, co się zdobyło w procesie rozwoju psychicznego i wychowania, gdy człowiek nie ma przykrego bagażu rozmaitych wspomnień, złych doświadczeń, urazów, które rzutują na późniejsze mechanizmy radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Łatwiej jest być zdrowym również bez obciążeń odziedziczonych, związanych z wyposażeniem genetycznym - mam tu na myśli zarówno cechy biologiczne, jak i dziedziczenie społeczne, czyli przejmowanie od środowiska takich doświadczeń, które utrudnia znalezienie właściwych rozwiązań.

Można więc stwierdzić, że na zachowanie zdrowia psychicznego rzutuje z jednej strony to, co człowiek nosi w swoim doświadczeniu i biologicznym, i społecznym, z drugiej natomiast to, czego nauczył się doświadczać i rozwiązywać w okresie rozwoju psychicznego - od wczesnego dzieciństwa, po wiek dojrzały, a nawet później.
Jak dbać o nasze zdrowie psychiczne?

Aby zwiększyć własne szanse na długotrwałe, oparte na solidnych podstawach zdrowie psychiczne, konieczne jest podejmowanie regularnych działań z zakresu higieny psychicznej. Właściwa higiena psychiczna to działania zmierzające do ochrony zdrowia psychicznego.

Niekiedy wystarczy spacer czy spotkanie ze znajomymi, czasami przydadzą się ćwiczenia relaksacyjne lub medytacja, kiedy indziej potrzebny jest sen, czy rozładowanie napięć. Warto mieć kilka własnych, sprawdzonych sposobów odreagowywania stresów i niepowodzeń, które możemy w razie konieczności wykorzystać.

Nawet pomimo podejmowania działań z zakresu higieny psychicznej i dbania o własne zdrowie psychiczne, u wielu z nas istnieje niestety ryzyko pojawienia się utraty równowagi wewnętrznej, a nawet wystąpienia zaburzeń psychicznych. W takiej sytuacji najważniejsze jest jak najwcześniejsze wychwycenie symptomów pogarszania się zdrowia psychicznego oraz zgłoszenie się do profesjonalisty – psychologa, psychoterapeuty, psychiatry.

Ważne jest więc, żeby jak najwięcej wiedzieć na temat zaburzeń psychicznych, ich objawów, aby móc szybko i skutecznie zareagować, gdy my sami lub nasi bliscy doświadczymy pogorszenia zdrowia psychicznego.